JÓZEF CHRZANOWSKI - architekt, inżynier gubernialny

Józef Chrzanowski zaprojektował dla Kalisza piękne i znaczące dla miasta budowle. Niestety wiele najważniejszych nie zachowało się do naszych czasów. Przed śmiercią w 1915 roku był świadkiem zburzenia i spalenia, w wyniku działań wojennych, ratusza i teatru. Cerkiew prawosławna pw. Piotra i Pawła została zniesiona z powierzchni ziemi w latach 20. XIX jako symbol zniewolenia Polski w czasie zaborów. Budynek straży ogniowej, odwach i oranżerię w Parku Miejskim zburzono na polecenie władz komunistycznych.

Józef Chrzanowski urodził się w polsko-rosyjskiej rodzinie szlacheckiej w Tule w 1844 roku, a gimnazjum ukończył w Wilnie, gdzie prawdopodobnie przenieśli się jego rodzice. Matka była prawosławną Rosjanką, a ojciec wywodził się zapewne ze szlachty z okolic Wilna. W latach 1864-1868 Chrzanowski studiował budownictwo w petersburskiej Szkole Budowlanej (późniejszym Instytucie Inżynierów Cywilnych, w skrócie IIC), uzyskując dyplom inżyniera cywilnego z prawem do rangi służbowej X klasy (Sekretarz Kolegialny).

Latem 1875 roku został wysłany do Kalisza na miejsce ustępującego z pracy z powodu choroby M. Chersońskiego. Można przypuszczać, że gubernator poszukiwał dobrze wykształconego specjalisty, w związku z koniecznością prowadzenia budowy reprezentacyjnego soboru prawosławnego w centrum Kalisza. W jego doświadczeniu projektowym znalazły się zarówno nowe gmachy publiczne takie jak ratusz, teatr, strażnica pożarowa czy odwach

Józef Chrzanowski architekt — Sobór św.św. Apostołów Piotra i Pawła, po I WŚ był dla kaliszan symbolem zaborcy. Monumentalna cerkiew katedralna w 1877 r. na polecenie władz carskich zlokalizowana została w jednym z najbardziej reprezentacyjnych punktów Kalisza – nieopodal kolegiaty św. Józefa.

Józef Chrzanowski zmarł 20 stycznia 1915 roku w szpitalu św. Trójcy w okupowanym przez Niemców Kaliszu. Pochowany został 23 stycznia na cmentarzu greko-rosyjskim przy Rogatce.