Wielka Synagoga oraz Synagoga Nowa Reformowana zostały zburzone przez Niemców w 1940 roku
Nowa Synagoga w Kaliszu znajdowała się przy ulicy Krótkiej 3. Projekt budowy synagogi postępowej powstał w 1871 roku. Jednak dopiero 8 czerwca 1910 roku położony został kamień węgielny pod budowę tego obiektu. Uroczystość prowadził rabin Jechaskiel Lipszyc. Jej uroczyste otwarcie miało miejsce w 1911 roku.
wnętrze Synagogi Reformowanej
U zbiegu ulic Kościuszki i Krótkiej stoi płyta pamięci ponad 30000 Żydów z Kalisza i okolic zamordowanych w czasach II Wojny Światowej przez niemieckich ludobójców.
Czarny obelisk upamiętnia również synagogę na Krótkiej zbezczeszczoną i zburzoną przez Niemców.
Najstarsza kaliska synagoga była na Złotej
Murowana Synagoga Wielka, wzniesiona w 1859 r., znajdowała się przy dawnym Targu Końskim, tzw. Rozmarku. Przywilej budowy bożnicy w Kaliszu otrzymali Żydzi w 1358 r. od króla Kazimierza Wielkiego. Synagogę złupili Niemcy tuż po wkroczeniu do miasta we wrześniu 1939 roku. W 1940 r. przeprowadzili jej rozbiórkę, dla większego upokorzenia – rękami kaliskich Żydów (zdjęcia synagogi ze zbiorów Hili Marcinkowskiej).
Wnętrze synagogi
wejście do synagogi
Na rogu Złotej i Targowej osiemdziesiąt lat temu było wejście do synagogi
Chór Wielkiej Synagogi (zdjęcie ze zbiorów Hili Marcinkowskiej)
Kolejnym ważnym momentem było odsłonięcie – 22 sierpnia 2014 roku na Rozmarku tablicy z napisami w języku polskim, angielskim i hebrajskim. W bloku z
piaskowca wyryto napis:
W TYM MIEJSCU ZNAJDOWAŁY SIĘ WIELKA SYNAGOGA I BEIT MIDRASZ
ZBEZCZESZCZONE I ZBURZONE PRZEZ NIEMIECKICH OKUPANTÓW PAMIĘCI
PONAD 30000 ŻYDÓW Z KALISZA I OKOLIC ZAMORDOWANYCH W LATACH II
WOJNY ŚWIATOWEJ PRZEZ NIEMIECKICH LUDOBÓJCÓW.
Po 1945 r. na miejscu, gdzie stała synagoga, wzniesiono kaliską siedzibę Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Na początku lat 90. XX zmieniło się przeznaczenie budynku. Obecnie budynek jest przebudowywany. Miejsce banku zajmie hotel.
Zdjęcia wnętrza synagogi na Krótkiej udostępnione przez Leszka Budkę
źródło:
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/kalisz/11,synagogi-domy-modlitwy-i-inne/11142,synagoga-wielka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Nowa_Synagoga_w_Kaliszu