9 marca 1287 roku Rypinus, syn rycerza Jaśka sprzedał kaliskim Żydom wzgórze, na którym założono później cmentarz żydowski. Miejsce to nazywano żydowską górką albo Czaszkami
Żydowska Górka czyli Cmentarz żydowski pełnił funkcje grzebalne nieprzerwanie aż do czasów II wojny światowej. Należał do najstarszych nekropolii żydowskich na ziemiach polskich.
Plan Miasta KALISZA według układu rewizora pomiarów Bronisława Bukowińskiego wydany staraniem Wincentego Boretti i Stanisława Greave 1911.
zdjęcie jest własnością Hili Marcinkowskiej
Cmentarz został zniszczony w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej. W latach czterdziestych XX w. Niemcy rękoma angielskich jeńców usunęli liczące setki lat macewy. Cześć z nich wykorzystali do wyłożenia skarpy rzecznej Kanału Rypinkowskiego na odcinku od Mostu Reformackiego do kina „Apollo”. Inne potłukli, a następnie użyli ich do utwardzenia ulic – np. obecnej ul. Kościuszki.
W latach 60. XX w. na części terenu zajmowanego przed wojną przez cmentarz powstało osiedle mieszkaniowe, stacja Pogotowia Ratunkowego oraz Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla młodzieży niepełnosprawnej. Przy Ośrodku znajdują się plansze informujące o historii tego miejsca.
W latach 80. XX w. Fundacja Nissenbaumów wydobyła nagrobki z brzegów skarpy. Po wielu perypetiach macewy i ich fragmenty przewiezione zostały na teren nowego cmentarza przy ul. Podmiejskiej.
źródło:
http://www.d-w.pl/event.php?ev=2711
https://regionwielkopolska.pl/katalog-obiektow/cmentarz-zydowski-w-kaliszu.html
https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/k/831-kalisz/114-cmentarze/15125-stary-cmentarz-zydowski-w-kaliszu-ul-nowy-swiat
Zdjęcie bramy prowadzącej na Nowy Cmentarz Żydowski na Podmiejskiej udostępniła Książnica Pedagogiczna
2 komentarze
Dorota
Pamiętam to jak zdejmowali te macewy z brzegów rzeki.Przekładali „kamienne umocnienia na drugą stronę i ukazywały się imiona i nazwiska zmarłych.Ja tyle lat na te „umocnienia”patrzałam”z okna niw wiedząc na co patrzę.Wtedy pierwszy raz zrozumiałam na czym polega ciche przyzwolenie..
magda
siedziałam z Babcią nad rzeką, kiedy się to działo – ona mi wytłumaczyła o co chodzi….