Nowy Cmentarz Żydowski – Przewodnik po starym Kaliszu

 

7 marca 1857 roku urodził się w Kaliszu Litman Wolf Feifer, fabrykant, działacz społeczny, radny miejski, inicjator budowy nowego cmentarza żydowskiego przy ul. Podmiejskiej oraz powstania rady żydowskiej gminy wyznaniowej w Kaliszu (za Kalendarium Południowej Wielkopolski)Nowy cmentarz żydowski w Kaliszu na Widoku, leżący przy ul. Podmiejskiej 23, został założony w 1919 roku. Wraz z domem przedpogrzebowym wpisany jest do rejestru zabytków w 2002.

Uwagę zwracają dwa ohele – wybudowany do połowy ohel Jecheskiela Lipszyca oraz drugi, należący do rabina Jeszajachu Weldfrejda, zwanego cadykiem ze Zduńskiej Woli, wystawiony przed wojną, odnowiony po 1989 r. przez Szaję Kawę z Izraela.

macewy ze starego cmentarza wmurowane w mur nowego

Po zniszczeniu większości zabytków kultury żydowskiej w Kaliszu najważniejszą pamiątką pozostaje założony
w 1919 roku cmentarz przy ul. Podmiejskiej. Pierwotnie grzebano tutaj uboższą ludność. Sytuacja zmieniła się
w 1932 r., kiedy został tutaj pochowany bardzo ceniony rabin Jechaskiel Lipszyc. Do 1939 r. odbyło się tutaj ponad 3 tysiące pogrzebów. W czasie wojny na terenie cmentarza rozstrzeliwano nie tylko Żydów, ale również Polaków. Ten ostatni fakt przyczynił się do ocalenia zabytku w okresie PRL. Z funduszy Fundacji Nissenbaunów rozpoczęło się wydobywanie z brzegów Prosny nagrobków. Odkryto ponad 2 tysiące macew pochodzących z cmentarza „Na Czaszkach”. 

Kamień, upamiętniający Henryka Jedwabia – Honorowego Obywatela Miasta Kalisza, inżyniera, absolwenta Uniwersytetu w Leeds, Wydziału Przemysłu Chemiczno-Włókienniczego, komandosa, uczestnika bitwy o Monte Cassino, Kawalera Krzyża Virtuti Militari.

zdjęcie bramy nowego cmentarza udostępniła Książnica Pedagogiczna w Kaliszu

3 komentarze do “Nowy Cmentarz Żydowski – Przewodnik po starym Kaliszu”

  1. Pamiętam, będąc dzieckiem jak likwidowano cmentarz gdzie jest pogotowie ratunkowe. Nikt się nie przejmował porozbijanymi macewami i szczątkami.

    1. Pamiętam, byłam mała, ale czułam, że to złe. Pamiętam sklepik Pana Bęckiego na ul. Częstochowskiej, pamiętam pogardliwie słowa: to Żyd. Pamiętam kiosk warzywny Pana Kazia na miejscu NOT. Też o nim mówili Żyd. Nie rozumiałam dlaczego tak pogardliwie.

  2. Pamiętam,że ziemię z likwidowanego cmentarza przywożono na budowę drugiego pasa jezdni ul Podmiejskiej. Widziałem czaszki,kości podczas wysypywania ziemi z wywrotek…. Było to blisko skrzyżowania Wrocławska-Podmiejska…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.